در این مقاله به بررسی پایه به عنوان یکی از سازه‌های نوایی در زبان فارسی رسمی می‌پردازیم. در نظریۀ واج‌شناسی نوایی هر یک از سازه‌های هفت‌گانۀ نوایی را می‌توان به عنوان قلمروی عملکرد قوانین واجی و فرآیندهای آوایی در نظر گرفت. با توجه به مطالعات پیشین، پایه در زبان فارسی براساس فرآیندهای واجی قابل شناسایی نیست. بنابراین در این مقاله از روش آکوستیکی استفاده شد تا وجود یا عدم وجود این سازه در فارسی با توجه به قدرت تشخیص گویشوران آزمایش گردد. به این منظور تعداد چهل واژه با استفاده از نرم‌افزار پرات مورد بررسی قرار گرفت و ده گویشور فارسی زبان مورد آزمون قرار گرفتند. از این تعداد فقط 29 درصد قادر به تشخیص درست واژه براساس زیروبمی بوده‌اند. بنابراین در زبان فارسی آن‌گونه که انتظار می‌رود پایه نمود نمی‌یابد. پرونده مقاله

هدف این پژوهش آشکارسازی کاربرد ویژه تحلیل گفتمان در خلاصه‌سازی خودکار متون علمی است و به این منظور از رویکرد مرور و تحلیل نوشتارها استفاده شده است. متن یک واحد زبانشناسی پیچیده است و ساختار گفتمانی و تئوری‌های سازماندهی متن را می‌توان شاخصی برای تفسیر متن و انتخاب جمله مناسب به منظور تولید خودکار خلاصه‌های خواناتر و منسجم‌تر در نظر گرفت. نشانه‌گذاری بلاغی اطلاعات، برای فرایندهای جدید دسترسی به اطلاعات علمی مفید می باشد. استراتژی‌های ویژه خلاصه‌سازی خودکار مقالات علمی عموما تلفیقی از روش‌های سطحی و معنایی هستند. یکی از استراتژی‌هایی که از تجزیه و تحلیل کلام بهره می برد عبارت است از ناحیه‌بندی استدلالی. بر اساس این استراتژی طرح‌های حاشیه‌نویسی گفتمانی ویژه متون علمی به وجود آمده‌اند که بر اساس آنها می توان ابعاد چهارگانه حل مسئله، تخصیص فکری، استدلال علمی و نگرش به آثار دیگران را در متون علمی معلوم کرد و بر غنای خلاصه‌های خودکار افزود. مشهورترین طرح حاشیه‌نویسی نواحی بلاغی مقالات علمی، طرح تویفل می‌باشد. از کاربردهای مهم و ویژه تحلیل گفتمان در خلاصه سازی خودکار ژانر علمی، تولید خلاصه‌های استنادی گفتمان‌مدار می‌باشد که بر اساس آن می‌توان انواع خلاصه های خودکار مبتنی بر پرسش کاربر و خلاصه‌های چندسندی‌ای که تضادها و شباهت‌های مدارک در خلاصه نهایی مشهود است را تولید نمود. پرونده مقاله

هدف از این مطالعه بررسی استفاده از دو گونه ی زبانی یعنی زبان فارسی معیار و گویش محلی در جامعه زبانی لامرد می باشد. برای کاوش در این زمینه با استفاده از روش تجزیه و تحلیل حوزه قلمرو زبانی، این دو گونه ی ارتباطی در ده حوزه شامل هویت، خانواده، محله، مکالمات روزمره، مکالمه مقام زیردست با مقام بالادست، مکالمه مقام بالادست با مقام زیر دست، بازار، مراسم ها و آئین ها، آموزش و اداری مورد بررسی قرار گرفت. با استفاده از پرسشنامه ی محقق ساخته صد آزمودنی متشکل از دانشجویان، کارمندان و اساتید دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد شامل 50 نفر دختر و 50 پسر لامردی و از طریق نمونه گیری قضاوتی مورد ارزیابی قرار گرفتند تا نگرش خود را نسبت به استفاده از این دو گونه ی زبانی در حوزه های مختلف بیان کنند. یافته ها حاکی از این بود که در تمامی حوزه ها (بجز حوزه ی خانواده)، زبان فارسی بیشتر از گویش محلی با تفاوت معناداری مورد استفاده قرار می گرفت. در حوزه ی خانواده، تمایل به استفاده از گویش محلی بعنوان وسیله ارتباطی معنی دار بود. تجزیه و تحلیل بیشتر داده ها نشان داد که آزمودنی های زن در تمامی حوزه‌ها (بجز حوزه ی خانواده) تمایل به استفاده از زبان فارسی بیشتر از گویش محلی داشتند اگر چه این تفاوت فقط در حوز‌ه‌های مکالمات روزمره، مکالمه مقام پائین تر با بالاتر، بازار و اداری از نظر آماری معنادار بود. پرونده مقاله

تحلیل گفتمان انتقادی یک روش پژوهش میان‌رشته‌ای در زبانشناسی است. در این روش پژوهش، زبان کُنشی اجتماعی در نظر گرفته می‌شود که در ارتباط مستقیم با ایدئولوژی و قدرت حاکم در سطح تاریخ و جامعه قرار دارد. در این شیوه ارتباط میان متون، اعم از گفتاری و شنیداری، با گفتمان‌های سیاسی-اجتماعی بررسی می‌گردد. از سوی دیگر، تاریخ‌باوری جدید رویکردی میان‌رشته‌ای در نقد ادبی است که متون یک عصر را در ارتباط با بافت سیاسی-اجتماعی آنها واکاوی می‌کند و تأثیرپذیری آنها از قدرت را بررسی می‌نماید. در نتیجه، از طریق کاربست این رهیافت گفتمان‌های اجتماعی نهفته در پس متون واکاوی می‌شوند. از همین روی، در هر دو این رویکردها، متون به عنوان واسطه‌هایی برای فهم گفتمان‌های سیاسی و اجتماعی به کار بسته می‌شوند. در واقع، هر دو این رویکردهای پژوهشی از دو جنبه‌ی روش‌شناسی و شناخت‌شناسی دارای شباهت‌هایی هستند. با این حال، کاربران این دو شیوه پژوهشیِ میان‌رشته‌ای به پیوند موجود در روش و نظریه توجهی ننموده‌اند.این در حالی است که مطالعه میزان و ماهیت این همپوشانی، در بهتر به کاربستن هر دو این رویکردها کمک شایانی می‌کند. به همین دلیل، پژوهشکر این مقاله با مطالعه روش‌شناسی و شناخت‌شناسی هر دو این رویکردها میزان همپوشانی آنها را مطالعه می‌کند. بدیهی است که پس از طرح این مسئله و پاسخ به آن، پژوهشگرانی که هر دو این رویکردها را به کار می بندند با شناخت عمیق‌تری این دو رویکرد را در متون گوناگون به کار خواهند بست و کاربران هرکدام از این دو روش نیز شناخت گسترده‌تری نسبت به روش دیگر پیدا می‌کنند. پرونده مقاله

رمان هایی که از درون‌مایه‌ی اساطیری و فانتزی برخوردارند، قابلیت نقد کهن الگویی را دارند. آرمان آرین از جمله نویسندگانی است که با بهره‌گیری از حوادث فرهنگی و تاریخی ایران زمین توانسته است رمان‌های برجسته ای برای نوجوانان پدید آورد. سه‌گانه‌ی اشوزدنگهه یکی از این رمانها است که ما در این پژوهش بر آنیم تا آن را با محوریت اصلی ترین شخصیت رمان، اشوزدنگهه، بررسی کنیم. پرونده مقاله

این پژوهش به بررسی ساختار نحوی جملات داستان «آفتاب لب بام» از مجموعه داستان‏های سه تار جلال آل احمد پرداخته است. روش تحقیق به صورت کتابخانه‏ای صورت پذیرفته و تعاریف مفهومی این پژوهش بر مبنای دستور زبان انوری می‌باشد و نتایج نیز به صورت توصیفی و تحلیلی ارائه شده است. آل‏‌احمد، در نگارش داستان‌های خود جمله‏بندی منحصر به فردی دارد. نوع جملاتی که ایشان انتخاب کرده است، هماهنگ با ژانر اجتماعی و رئال داستان است. سبک جمله‏بندی ایشان، نوعی نگارش و شیوه داستان نویسی است. جملات به صورت فشرده و گویا، کوتاه و رسا و بیشترمستقل است. هرچند که از جملات طولانی نیز استفاده شده است. جملات بیشتر زبان معیار و رسمی دارد ولی در دیالوگ‌ شخصیت‏ها محاوره‌ای می‌شود. از جملات کنایی وضرب‌المثل استفاده نشده است. جملات بیشتر دارای زمان گذشته بوده و جملات کوتاه دارای بسامد بیشتری نسبت به بقیه جملات است. به دلیل انتخاب جملات کوتاه، ضرب آهنگی تند را به شنونده القا می‏کند. بسامد جملات دستورمند از جملات نادستورمند بیشتر است. جملات این داستان دارای سبکی مقطع و گسسته‌اند و به صورت متوالی و مستقل در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. همه جملات خبری در کنار یکدیگر حامل اندیشه و تفکر نویسنده داستان است. پرونده مقاله

کشور ایران در همسایگی افغانستان، بیشترین مهاجر افغان را نسبت به دیگر کشور های جهان دارد. کودکان مهاجرافغان در ایران با مسائل مختلفی روبرو هستند. تعدادی شاعر و نویسنده افغان در ایران اقدام به تولید و نشر ادبیات کودک برای کودکان مهاجر هموطن خود در ایران کرده اند. پژوهش حاضربه میزان تطابق نیازها و مسائل کودکان مهاجر افغان ساکن در ایران با ادبیات کودک تولید شده توسط نویسندگان و شاعران افغان ساکن ایران می پردازد. برای رسیدن به این هدف در وهله اول با استفاده از روش تحقیق کیفی، راهبرد پژوهشی مطالعه موردی جمعی و مصاحبه به عنوان تکنیک گردآوری اطلاعات، مهم‌ترین نیازهای کودکان مهاجر افغان شناسایی گردید. نمونه‌گیری به شیوه هدفمند بوده و چهارنفر از فعال‌ترین شاعران و نویسندگان افغان که دارای بیشترین متون منتشر شده در این زمینه بودند، مصاحبه شدند. در مرحله بعد به ادبیات تولید شده توسط نویسندگان که در حوزه کودک مشغول فعالیت بوده و هستند، مراجعه و با تکنیک تحلیل محتوای کیفی موضوعات مهم و موردتوجه این آثارشناسایی گردید. نتایج نشان می‌دهد مضامین دینی و پرداختن به مفاهیم اخلاقی بیشترین موضوعاتی است که در این ادبیات (داستان ها و شعر ها) آمده اند. در حالی که آموزش، امنیت، بهداشت و وضعیت معیشت از مهمترین نیازهای کودکان مهاجر افغان در ایران است. مقایسه ادبیات تولید شده برای کودک مهاجر افغان با نیازهای شناسایی شده در مطالعه کیفی میدانی، بیانگر این نکته است که میان آثار تولید شده و نیازهای کودکان شکاف آشکاری وجود دارد. لذا فلسفه وجود تولید این ادبیات و کارکرد واقعی آن مورد تردید است و با هدف مورد نظر تولید کنند گان آن(شاعران و نویسندگان افغان) مغایرت وجود دارد. پرونده مقاله

براساس رویکرد متعارف در صیغگان صرفی زبان¬ها باید، همۀ سلول¬های یک صیغگان با صورت¬های متمایز از یکدیگر پر شوند. همتایی در نتیجۀ یکسان بودن صورت دو یا تعداد بیشتری از سلول¬ها با یکدیگر به وجود می¬آید. علاوه¬بر این تعبیر، برخی از زبان¬شناسان طبق رویکردی نوین معتقدند زمانی¬که یک صورت در دو نقش متمایز وجود داشته باشد، با همتایی روبروییم. در این مقاله به بررسی این¬گونه همتایی، یعنی مشابه بودن صورت و متمایز بودن نقش، در کلمات ربط زبان فارسی پرداختیم. انواع مختلف کلمات ربط زبان فارسی، مشتمل بر کلمات ربط اتصالی، انفصالی، علّی، قصدی، شرطی، زمانی و تقابلی هستند. پس از بررسی اغلب کلمات ربط زبان فارسی، به این نتیجه رسیدیم که بیشترین میزان همتایی در بین کلمات ربط تقابلی و زمانی با دیگر انواع کلمات ربط وجود دارد. پرونده مقاله

یکی از مشخصه‌های سبکی نویسندگان، به کار بردن واژه¬های خاص است که علاوه بر دادن تشخص سبکی به یک نویسنده، پیدا کردن دوره زمانی یک نوشته با نویسنده نامعلوم را ممکن می‌¬کند. چرا که کلمات به عنوان عناصر زنده زبان، دوره زمانی تولد، حیات و مرگ دارند. کتاب تاریخ بلعمی یکی از نخستین کتاب‌های زبان فارسی است که به دست ما رسیده و به دلیل اینکه به زبانی تازه تحول یافته از فارسی میانه نوشته شده، تعداد زیادی از واژگان قدیمی فارسی را در خود دارد. در این مقاله سعی شده است تعدادی فعل مرکب از کتاب تاریخ بلعمی انتخاب شود که امروزه فراموش شده یا به معنای دیگری به کار می‌¬روند و با بررسی ریشه شناسانه آن‌ها، سیر زندگی این کلمات تا آنجا که ممکن است پیدا شود و معلوم شود که آیا کاربرد این کلمات در این کتاب ویژگی سبکی نویسنده بوده یا خیر. نتیجه این تحقیق نشان می¬دهد بعضی از این افعال مرکب در هیچ یک از منابع فارسی میانه و دری دیده نشده و به نظر می¬رسد از ویژگی¬های سبکی نویسنده باشد. واژه¬هایی نیز توسط نویسنده تغییر داده شده¬اند و دیگر کلمات از گذشته تا قرون متمادی کاربرد داشته¬ و سپس از چرخه حیات بیرون رفته¬اند. پرونده مقاله

قرار معهود بر آن شده است که بنده در سلسله مقالاتی از جریان شناسی شعر معاصر سخن بگویم و زوایای دید مختلفی که بر پهنه شعر معاصر چشم انداز دارد را در این صفحات پدیدار سازم. در این شماره نخستین دورنمای کلی از شعر معاصر و اوضاع زمانه از دوره مشروطه پیش رویتان گسترده میشود تا جامعیت کلی شعر معاصر از دوره مشروطه به بعد در ذهنتان متبادر و مجسم گردد و از شمارگان بعد به تحلیل این کلیت با بیان جز به جز خشت بنای شعر معاصر پرداخته میشود. آغاز بی آغازی آن و پیشاهنگان نیما و تاثیر و تاثرات آن بر شعر پرده به پرده افکنده میشود تا شاید با حقیقت موهوم شعر معاصر که در هر گام رهاتر و بی تقید تر می‌شود و شاعرانی که خشت به خشت بر بنای نوین شعر طرح نو می افکنند اندکی فقط اندکی بتوان آشنا تر شد شاید یه این سان بتوانم جریان زنده شعر معاصر را به ادراک کلمات در آورم. پرونده مقاله

گویش شناسی یکی از شاخه های زبانشناسی است که امروزه مورد توجه بسیاری از پژوهشگران حوزه های مختلف از جمله ادبیات و جامعه شناسی واقع شده است. گویش لری خسروشیرینی برگرفته از گویش بویراحمدی می باشد که با ایجاد تغییراتی ساده تر شده است. در این پژوهش سعی بر آن است که واژگان به کار گرفته شده در محاورات روزمره ی دو گروه سنی در روستای خسروشیرین مقایسه شود و میزان تغییرات ایجاد شده مورد مطالعه و سنجش قرار گیرد. بدین منظور دو گروه سنی از دو نسل زیر20 سال و بالای 40سال در روستای خسروشیرین به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. هر گروه شامل 50 نفر از گویشوران این روستا بودند. به هرکدام از این افراد نیم ساعت فرصت داده شد که در مورد یک موضوع صحبت کنند سپس از میان سخنان هر کدام 50 پاره گفت مورد مطالعه قرار گرفت. این پاره گفت ها سپس به لحاظ نوع واژگان بکار رفته مورد تجزیه و تحلیل واقع شد و مشخص گردید که نسل قدیم تر به کاربرد واژگان کهن علاقه بیشتری دارند. بیشتر این واژگان دارای اصالت زبانی است که خود این گویشوران از اصل و تبار این واژگان آگاهی ندارد و در این پندارند که این واژگان بی پایه و سخیف و بر ساختهای نسل های پیشین بومی هستند بنابرین نسل جدید نسبت به کاربرد این واژگان بی علاقه و گریزان هستند. پرونده مقاله

يوسف قعيّد یکی از داستان نویسان بزرگ معاصرِ عرب است كه در زمينه ادب داستانى، آثار بسيارى از خود برجاى نهاده است. یکی از ره توشه های ادبی او، "في الأسْبُوع سبعة أيّام" نام دارد كه در آن جنگ و حوادث مربوط به آن را در مصـر در قالب داستان بيان مى كند. نگارنده در این پژوهش بر آن است که به نقد داستان بپردازد و در این میان، سبک و اسلوب نویسنده را مورد بررسی قرار دهد. سیر اين پژوهش، به گونه ای است که با روش توصیفی- تحلیلی ابتدا با بیان مقدماتی درباره نویسنده و ترجمه اثر، به نقد و بررسی این داستان بر پایه ساختار پرداخته است. با بررسی مکان و زمان، شخصیت های داستان، همچنین نگرش به درونمایه هایی از جمله عشق و دلبستگی نويسنده به میهن و رخدادهای داستان، سبک و اسلوب این نویسنده در آفرینش این رمان به تصویر کشيده مى شود. يافته‌هاى پژوهش نشان مى‌دهد كه عشق و دلبستگی نويسنده بيش‌تر متوجّه میهن بوده و و رخدادهای راستین و واقعی داستان، سبک و اسلوب این نویسنده را در آفرینش این رمان به رخسارة تصویر می‌کشاند. پرونده مقاله

ادبیات غنایی، یکی از گونه‌های ادبی است که بیانگر احساسات و عواطف شخصی شاعر است و معادل قدیم آن کلمه غزل است. موضوع اصلی غزل، بیان احساسات و عواطف و ذکر جمال و کمال محبوب و معشوق و شکایت از بخت و روزگار است و به دو نوع جسمانی (عاشقانه) و روحانی (عرفانی) تقسیم می‌شود. ادبیات و زبان‌های مختلف سرشار از بیان این احساسات و عواطف در قالب شعر می‌باشد. ادبیات اندلس نیز به عنوان یکی از ادوار غنی شعر عربی شاهد بیان احساسات شاعران به محبوب شان است. این شاعران در شعر خویش توجه خاصی به محبوب و معشوق زمینی داشته و به توصیف زیبایی وی پرداخته‌اند. شاعران اندلسی به بیان سختی عشق، شکایت از محبوب، هجران محبوب و نیز درخواست مهر و عطوفت از وی اشاراتی داشته‌اند. مقاله حاضر برآن است با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به بررسی و تبیین عشق در شعر اندلس بپردازد. پرونده مقاله

در شعر قدما، لفظ و معنی به موازات یکدیگر ایفای نقش می‌کردند؛ اگرچه رساندن معنا هدف اصلی شاعر بود. بعدها نظریه‌های متعددی به وجود آمدند که هرکدام به جنبه‌ای از جوانب شکل‌گیری یک اثر نظر داشتند. یکی اثر ادبی را به لحاظ فرم واکاوی می‌کرد و دیگری با دید روانشناسانه به ابعاد آن می‌نگریست. رویکرد نقد جامعه‌شناسانه نیز اثر ادبی را در جامعه و به میزان تاثیرگزاری‌ها و تاثیرپذیری‌هایش از اجتماع برآمده از آن، مورد کندوکاو قرار می‌داد...؛ اما بدیهی است که می‌توان با بررسی اجزای یک اثر و همین‌طور چگونگی پیوند این اجزا با یکدیگر به نقد و تحلیل یک اثر همت گماشت و به نتایج دقیق‌تر و شایان توجه بیشتری دست یافت. در این پژوهش، تعدادی از غزلیات صائب تبریزی، غزل‌سرای سدۀ یازدهم هجری، به عنوان نمایندۀ آثار او گزینش و از چهار منظر موسیقیایی، ایدئولوژیک، زبانی و تصویرگری به منظور دستیابی به بوطیقای شعر او، بررسی و تحلیل گردید و نهایتاً این نتیجه حاصل شد که عناصر شعری چون زبان، صورخیال، موسیقی و محتوای غزلیات بررسی شده، جداگانه و هماهنگ با یکدیگر، القاکنندۀ نوعی حس عبور، حیات، پیشرفت و حرکت به سوی کمال می‌باشند. پرونده مقاله